Kültürel Miras Eğitim Programı
ÇEKÜL Vakfı’nın kültürel miras eğitim programlarının hedefi çocuk ve gençlere kentlilik bilinci kazandırmak, yaşadıkları kentin doğal ve kültürel zenginliklerinin farkına varmalarını sağlamak. Özgün ve katılımcı bir eğitim yönteminin benimsendiği bu programlarda çocuk ve gençler yeni bilgiler edinirken, yaratıcı etkinliklere de katılarak ‘yerinde’ ve ‘yaparak’ öğreniyorlar.
Kentler Çocuklarındır
ÇEKÜL’ün 2003 yılında beri Anadolu’nun farklı kentlerinde uyguladığı Kentler Çocuklarındır kültürel miras eğitim çalışmaları, farklı başlıklar altında çeşitlenerek devam ediyor. 13 yaş çocuklarıyla yürütülen program, öğrencilerin yaşadıkları kentin kültürel zenginliğinin farkına varmalarını, doğal ve kültürel mirasın korunmasına ilişkin bilgi ve duyarlılık kazanmalarını, kültürel kimlik duygusu, korumacılık ve kentlilik bilinci geliştirmelerini amaçlıyor. Programda kentin mimari, coğrafi, arkeolojik özellikleri ve yaşam kültürüyle ilgili bilgi aktaran sunuşların ve alan gezilerinin yanı sıra etkileşimli eğitim ortamı yaratan sorgulayıcı, düşündürücü, öğrencilerin katılımını destekleyen uygulamalar yer alıyor. Gelecekle ilgili söz sahibi olmaya özendirilen öğrenciler uygulama sonrası kentlerinin ‘Kültür Elçisi’ oluyorlar. Bu çalışmalarla, geleceğin kimlikli insanını bilinçlendirmeye yönelik birikimin, ulusal eğitim programları kapsamına alınması ve kültürel eğitime ülke çapında yer verilmesi hedefleniyor.
İlk çalışmalar 2003-2004 yıllarında ÇEKÜL’ün 7 Bölge 7 Kent Projesi’nin bir alt projesi olarak, UNESCO’nun desteğiyle yapıldı. Akseki, Talas, Midyat, Kemaliye, Kastamonu, Mudanya ve Birgi kentlerindeki ÇEKÜL temsilcilikleri ile yerel kurumlar arasındaki işbirliği içinde yürütülen program sonucunda 105 Kültür Elçisi yetiştirildi. Haziran 2005’te İstanbul Buluşması’nda bir araya gelen Kültür Elçileri kültürel eğitimin yaygınlaştırılmasını Türkiye gündemine taşımak amacıyla bir bildirge de hazırladılar. Program 2006-2007’de Tarihi Kentler Birliği’nin desteğiyle sürdürüldü. Muğla, Şanlıurfa, Kayseri, Amasya, Diyarbakır, Midyat ve Kars kentlerinde 146 çocuk Kültür Elçisi oldu.
ETİ ÇEKÜL Kültür Elçileri Projesi
2008’de Kentler Çocuklarındır, yeni bir işbirliğiyle ve isimle yoluna devam etti. ETİ Gıda’nın verdiği destek sonucunda programın adı ETİ ÇEKÜL Kültür Elçileri Projesi olarak değişti. Proje kapsamında 5 yılda 77 kentte uygulama yapılarak toplam 4 bin Kültür Elçisi yetiştirilmesi hedefleniyor. Ayrıca, eğitim alan öğrencilerin kentlerdeki Kültür Elçileri Kulüplerinde, bir sonraki yılın öğrencilerine yol göstericilik yapmaları, korumacılık bilincinin yaygınlaşmasına katkıda bulunmaları amaçlanıyor. Kültür Elçileri Kulüplerinde, öğrenciler, ÇEKÜL temsilcisi ya da öğretmen gözetiminde, belirli aralıklarla bir araya gelip kültürel koruma üzerine çalışmalar yapıyorlar. Ailelerine ve yakın çevrelerine, okul arkadaşlarına bilgilerini aktarıyor, kentteki çeşitli etkinliklere ve gezilere katılıyorlar.
Eğitim uygulaması boyunca, ÇEKÜL eğitimcilerinin önderliğinde, yerel uzmanların bilgilendirici sunumlarının yanı sıra seramik, maket, resim gibi etkinlikler ile çocukların yaşadıkları kenti görerek ve hissederek tanımaları için müzelere, ören yerlerine, el sanatları atölyelerine geziler düzenleniyor. Ayrıca çocuklar kentlerinin yaşlılarıyla bir araya gelerek kentin yaşam kültürü hakkında bilgi alıyorlar. Program sonunda “yaşadıkları kente farklı bir gözle bakmayı” öğrenen çocuklar kentlerinin gönüllü Kültür Elçileri oluyorlar. Yaz aylarında gerçekleştirilen İstanbul Buluşması’nda ise Kültür Elçileri bu kez farklı kentlerden gelen diğer Kültür Elçileri’ne yaşadıkları yeri anlatıyor ve İstanbul’u tanıyorlar.
2008’de Akşehir, Beypazarı, Çanakkale, Denizli, Gaziantep, Kocaeli, Kuşadası, Kütahya, Malatya, Niksar ve Ordu; 2009’da Ahlat, Adıyaman, Alanya, Avanos, Bergama, Eskişehir, Giresun, Osmangazi, Sinop, Sivas, Taşucu, Tekirdağ, Trabzon ve Van; 2010’da Burdur, Çorum, Divriği, Elazığ, Eskişehir, Hatay, İzmir, Kemah, Kırşehir, Kilis, Milas, Nevşehir, Taraklı, Samsun, Tavas, Ürgüp, Yozgat; 2011 yılında Adana, Akdağmadeni, Alaca, Altındağ, Altınova, Arapgir, Battalgazi, Bitlis, Boyabat, Bursa, Edirne, Enez, Erzurum, Gazipaşa, Ödemiş, Side, Simav, Şahinbey, Yalvaç, Zile; 2012 yılında Amasra, Şehitkâmil,Yatağan, Nallıhan, Mecitözü, İskilip, Havsa, Uzunköprü, Kula, Tosya, Şile, Savur, Aydın, Aksaray ve Silifke'de eğitim alan çocuklar kentlerinin Kültür Elçisi oldular. ETİ ÇEKÜL Kültür Elçileri Projesi, 2012 Haziran ayında son kez yapılan "istanbul Buluşmaları" ile sona erdi.
Yapıların Diliyle İstanbul
Kentler Çocuklarındır Kültürel Miras Eğitim Programı’nın bir diğer çalışması Sinan’a Saygı Projesi kapsamında yürütülüyor. Mimarlık yaşamının büyük kısmında İstanbul’da çalışan, yapıtlarının çoğunu bu kentte inşa eden Sinan, eserleriyle İstanbul’un panoramasını ve kişiliğini şekillendirdi. İstanbul'un geçmişi ile bugününü barıştırma çabası, bu büyük ustanın ve bu kente izlerini bırakan diğer mimarların yapıtlarını ve öykülerini genç kuşaklara öğretmeyi gerektiriyor.
Yapıların Diliyle İstanbul eğitiminde, Sinan’ın simge isminden yola çıkılarak İstanbul’un arkeolojik geçmişi, mimarları ve üslupları, ortaöğretim okullarının öğrencilerine aktarılıyor. Altı gün süren eğitim boyunca öğrenciler, öyküler, eskizler, gezilerle İstanbul'u yeni bir bakış açısıyla tanıyorlar. ÇEKÜL eğitimcilerinin yanı sıra uzmanlar da öğrencilere eşlik ediyor.
