Mecitözü, Çorum’a 37 km uzaklıkta, Avkat, Çıkrık ve Kırklar dağlarıyla çevrili, Orta Karadeniz’i, Orta Anadolu’ya bağlayan coğrafi konumda kurulmuş tarihi bir yerleşim. Kazılarda elde edilen bulgulara ve tarih araştırmalarına göre ilçenin tarihinin 5 bin yıl öncesine uzandığı, Danışmendliler ve Osmanlılar dönemlerinde önemli yerleşimlerden biri olduğu biliniyor. Mecitözü Kaymakamlığı, bu tarihi değerleri araştırmacılara sunmak için “Zaman ve Belgelerle Mecitözü” kitabını yayımladı. Kitap, Mecitözü’ne dair yayımlanan ilk kitap olma özelliğini taşıyor.
Osmanlı devlet arşiv belgelerinde Mecitözü (Avkathacıköy) ile ilgili olanlar transkript edilerek bir bölümü bu kitapta yayımlandı. Diğer önemli bölümü ise Mecitözü Kent Müzesi ve Kültür Evi ile Mecitözü Hükümet Konağı'ndaki kiosklar vasıtasıyla araştırmacılar ve kentlilerin ilgisine sunuldu.
Kitabın sunuş bölümünde Çorum Valisi Sabri Başköy ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen’in sunuş yazıları bulunuyor. Kitabın yayımlanmasını sağlayan Mecitözü Kaymakamı Cüneyt Epçim’in de yazısının bulunduğu kitabın son bölümünde bir fotoğraf albümü hazırlanmış. Eski Mecitözü fotoğrafları, tarihi binalarda yapılan restorasyon çalışmalarının öncesi ve sonrasından karelerin yer aldığı albüm ilçeyi ilk kez tanıyacak olanlar için önemli bir bölüm.
Mecitözü Kaymakamı Cüneyt Epçim ve ekibi, ÇEKÜL’ün Çarşamba Kent Toplantıları’nı takip ederek kentte yürüttükleri restorasyon projelerini ÇEKÜL uzman ekibiyle de paylaşıyor. Son iki yılla pek çok eser restore edildi ve çevre düzenlemeleri yapıldı. Kentteki koruma hareketi, hazırlan bu kitapla yayınlara da yansımış oldu.
Prof. Dr. Metin Sözen’in kitapta yer alan sunuş yazısı:
Mecitözü Geçmişinin Derinliğini Araştırıyor
Çorum’un Mecitözü ilçesi, son yıllarda çok yönlü girişimlere tanık olmaktadır. İki yönlü bu yoğun girişimlerin bir bölümü, geçmişten günümüze ulaşabilen mimarlık mirasının, özgün geleneksel dokusunun, kimliklerine uygun, “bütüncül bir anlayışla” yeniden yaşama geçirebilme çalışmalarını içermektedir. Kısa sürede ulaşılan nitelikli sonuçlar, Çorum’un ilçeleri açısından büyük bir başarı olarak değerlendirilmelidir.
Sizlere sunulan belgelerde de sürekli belirtildiği gibi, Mecitözü’nün anıtsal yapıları, Anadolu’nun toplumsal varlığında iz bırakmış kimlikleri barındırmaktadır. Bunların onarılarak yaşatılmış olması, Mecitözü’ne “anlamlı bir derinlik” kazandırmaktadır.
Anadolu’nun Türkler tarafından alınmasından sonra bu bölgelerin kısa sürede farklı bir yapıya kavuşmasında rol oynayan, “düşünce ve inanç kültürüne” büyük katkı sağlayanların bu çevrede yoğunlaşmış olması tesadüf değildir. Bunların yanı sıra, Mecitözü’nün diğer tarihsel kamu yapılarının da son yıllarda büyük bir hızla yoğun çabalar sonucu onarılarak özgün varlığına kavuşturulması, yeni işlevlerle donatılarak algılanabilir bir kimliğe ulaşmış olması önemli bir değişmedir.
Tarihsel kimliği olan bir yerleşmede geçmişin okunabilmesi, çarşı-konut ilişkisinin algılanabilirliğine bağlıdır. Bu açıdan bakılınca, çarşının ve ilginç geleneksel dokusu olan sokakların araştırma- projelendirme aşamasına gelmesi, Mecitözü’ne “tek boyutlu bakmamanın” somut bir işaretidir. Şimdi sıra yıkılmış olan Saat Kulesi’nin, bulunduğu yerde varlığını yeniden duyurmasıdır.
Meydan-çarşı-mahalle bütününe gidişteki bu aşamalar tamamlandığında kuşkusuz Mecitözü, ülke düzeyinde hak ettiği yeri alacaktır. Çünkü ülkemizde kültürel mirasın yeniden gündem oluşturmaya başladığı günümüzde, Çorum ve çevresi de yeni başlıklarla “gün yüzüne çıkmaya” başlamış bulunuyor.
Hiititlerin büyük coğrafyasının odak noktası olan Çorum, ilçeleriyle birlikte tarihin her dönemini içeren zenginliği ve bir dizi değeriyle, ülkemizde kısa zamanda önemine uygun yerini almış olacaktır. Bu aşamada Mecitözü de, değişik dönem yapılarıyla “öne çıkacak” durumdadır. Termal alanda yer olan Roma kalıntıları ve diğerleri bunun somut kanıtlarıdır.
Tüm bu dönemlere dönüp baktığımızda, geçmiş belge ve buluntular büyük önem taşımaktadır. Sürekli altını çizdiğimiz “yol haritası-kent envanteri-kent müzesi”nin gerekliliği açısından da, yayınlanan “Zaman ve Belgelerde Mecitözü” başlıklı bu önemli çalışma, gidilen yolun doğruluğunu kanıtlayacak niteliktedir.
Belge bırakan toplum olmak, dünü bugüne ve geleceğe taşımakla mümkündür. Mecitözü’nün bu görevi de başarmış olması, sevindirici bir olaydır. Benzer çabalar Çorum’un tüm ilçeleriyle birlikte başarıya ulaştıkça, bu büyük “tarih-kültür kenti” ayrıcalıklı yapısını somutlaştırmış olacaktır.
Yaşamımın-anılarımın kenti Çorum’a özverili katkı sağlayanlara, bu yayın nedeniyle başarılar dilerim. Ayrıca “değerli-çalışkan” kaymakamımız Cüneyt Epcim’in şahsında Mecitözü’nün kimliğini sürekliliğe dönüştürenleri içtenlikle kutlarım.
