Yazan: Dr. Deniz Dinçel, Sürdürülebilir Yaşam Eğitmeni
Her yıl belli bir temayla gerçekleşen 5 Haziran Dünya Çevre Gününün bu yılki teması “Plastik Kirliliğini Durdurmak”. 20’nci yüzyılın başında keşfedilen plastik ilk zamanlarda ucuz, kullanışlı ve dayanıklı olması nedeniyle mucize gibi görülse de bugün büyük bir derde dönüşmüş durumda. Tamamen insan yapımı sentetik bir madde olduğu için doğada yok edilemeyen ve yaygın kullanılan plastik, giderek biriken çöp dağlarına neden oluyor. Her yıl yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bu miktarın sadece %10’u geri dönüştürülüyor[1]. Her yıl okyanuslara ve denizlere atılan plastik miktarı 19-23 milyon ton arasında. Deniz kuşlarının %90’ının midesinde plastik var, deniz kaplumbağalarının ise yarısı plastik yiyor[2]. Eğer böyle devam ederse 2050 yılında okyanuslardaki plastiğin ağırlığı, balıklardan fazla olacak.
Ancak bu durum plastiğin sadece görünen yüzü, bir de bizim gözle göremediğimiz “mikroplastikler” var. Mikroplastikler, boyu 5 milimetreden daha kısa olan plastik parçaları. Mikroplastikleri diş macunu, şampuan, duş yıkama jeli, yüz bakım maskeleri ve benzeri birçok kişisel bakım ürünün içinde bulmak mümkün. Atık su arıtma tesislerinde tutulamayacak kadar küçük olan bu parçalar önce denizlere ve okyanuslara; sonra da besin zinciri yoluyla bizlere ulaşıyor. Plastik kirliliği; uluslararası kurumlardan hükümetlere, özel sektörden sivil toplum kuruluşlarına kadar birçok farklı aktörün birlikte ve kararlı bir şekilde çalışmasıyla durdurulabilir. Ancak elbette bizim de bireysel olarak atabileceğimiz adımlar var. İşte bunlardan bazıları:
- Bu yaz, kendinize plastik olmayan iyi bir matara edinerek işe başlayın. Böylece hem doğayı plastik şişe atığından hem de bedeninizi mikroplastiklerinden arındırmış olursunuz.
- Plastik bardak, tabak, çatal, bıçak ve benzeri tek kullanımlık ürünleri hayatınızdan tamamen çıkarın.
- Kullandığınız kişisel bakım ürünlerinin “içindekiler” bölümünü okuyun ve mikroplastik olmayan ürünleri tercih edin. En sık kullanılan mikroplastikler: Polyethylene, polypropylene, polyethylene terephthalate ve benzeri.
- Alışveriş yaparken plastik ambalaj yerine karton ambalajlı ürünleri tercih edin.
- Plastik poşet yerine bez çanta kullanın.
- Plastik ürünleri geri dönüşüm için ayrıştırın.
- Mikroplastikler hakkında daha fazla bilgi edinin ve etrafınızdaki kişileri bilgilendirin. İlginizi çekerse Story off Stuff ekibi tarafından hazırlanan 2 dakikalık ve Türkçe altyazılı bir videonun linki burada: https://www.youtube.com/watch?v=uAiIGd_JqZc
- Doğa koruma alanında çalışan kişilere, kurumlara, sivil örgütlere destek olun.
Kaynakça
