Kültür mirası niteliği taşıyan farklı ölçeklerdeki yapıların günümüz koşullarına uyarlanması, yeni koşullar ışığında yeniden işlevlendirilmesi ve aynı zamanda tarihsel çevreyi gözetecek bütüncül yaklaşımdan ödün verilmemesi, bugünün incelik gerektiren gündem konularından biri. Kentsel Koruma Eğitimlerini bu arka plan bilgisiyle planlayan ÇEKÜL Akademinin, “Tarihi Yapılarda İşlevlendirmeye Yönelik Yaklaşımlar, Tarihi Dokuda Yeni Yapı Tasarımı” başlıklı eğitimi, 29-31 Mart tarihlerinde, yüksek mimar Y. Metin Keskin tarafından verildi. Şerifler Yalısında gerçekleştirilen eğitime Manisa, Trabzon, Muğla, Aydın, Ordu ve İstanbul Büyükşehir ile Eyüp, Merkezefendi, Fatih, Nilüfer, Talas, Kadirli ve Elazığ belediyelerinin uzman kadroları katıldı.
Katılımcılar, eğitimin ilk iki gününde kuramsal restorasyon kavramının tarihçesi ve gelişimi üzerine bilgi aldı. Örnek yapılar üzerinden “mimari miras kapsamındaki yapıların işlevsel değerlendirmesi nasıl analiz edilebilir?”, “doğru işlev hangi yöntemlerle belirlenir?”, “tarihi yapılara ilişkin tasarım yöntemlerinin sorunları nelerdir?” soruları ekseninde tartışan katılımcılar, eğitimin son gününde bir işlevlendirme projesini yerinde değerlendirme fırsatı buldu. Kentsel Koruma Eğitimleri kapsamında Santralistanbul’a giden katılımcılar, yapı hakkında bilgi aldı.
1911’de Haliç’te kurulan ve 1983 tarihine dek İstanbul’un elektrik ihtiyacını karşılayan, Osmanlı Devleti’nin kent ölçekli ilk elektrik santrali Silahtarağa Elektrik Santrali, endüstri mirasımızın önemli örnekleri arasında yer alıyor. 2004-2007 tarihleri arasında gerçekleştirilen renovasyon çalışmaları sonunda yeniden işlevlendirilerek Santralistanbul adıyla hizmet vermeye başlayan tarihi yapı, bünyesinde Türkiye’nin ilk endüstriyel arkeoloji müzesi olan Enerji Müzesini; çağdaş sanat sergileri ve kültürel etkinliklerin gerçekleştirildiği Ana Galeri ve İstanbul Bilgi Üniversitesi eğitim binaları ile yeme-içme mekânlarını barındırıyor.
Her kente kent müzesi
ÇEKÜL Akademi koordinatörü Kibele Eren ve ÇEKÜL Akademi eğitmenleri Nadir Mutluer ve Y. Metin Keskin tarafından verilen “Her Kente Kent Müzesi-I” başlıklı eğitim, “İşlevlendirme ve Kuruluma Yönelik Yaklaşımlar” alt başlığıyla 5-7 Nisan tarihlerinde gerçekleştirildi.
Bursa, Erzurum, Ordu, İstanbul ve Mersin Büyükşehir ile Elazığ, Buca, Eyüp, Akçakoca, Fatih, Nilüfer, Beşiktaş ve Kırklareli belediyelerinden gelen uzmanların katılımıyla yapılan eğitimde kentte yaşayanların kentlilik bilinci kazanmaları ve yaşadıkları kenti sahiplenmelerini sağlayan “kent müzesi” kavramı ve uygulamaları işlendi. Kenti tarihi perspektifi içinde farklılıklarıyla yansıtan kent müzesi uygulamalarının çağdaş bir anlayış ve yöntem doğrultusunda yaygınlaştırılması, eğitimin başlıca hedefleri arasında yer alıyor.
ÇEKÜL Akademi koordinatörü Kibele Eren’in verdiği; müze ve kent müzeleri tarihçesi eğitimiyle başlayan programda, kent müzelerinin kent için önemi, yerel yönetimlerin görev ve sorumlulukları aktarıldı. Müze kurulum sürecinde yönetsel ve içerik yapılanmasının da anlatıldığı birinci günde eğitimin öne çıkan başlıkları örgütlenme, finansal kaynak, insan kaynağı, araştırma ve bilgi toplama ile koleksiyon oluşturma idi.
Yüksek mimar ve restorasyon uzmanı Y. Metin Keskin, bir kent müzesini belirleyen başlıca kriterlere açıklık getirdi. Yapının simgesel değeri, kolay ulaşılabilirliği, mekânsal karakteri bu kriterlerin önde gelenleri. Eğitim süresince, planlamada müze yapısının plana ve mimari tasarıma etkisi, müzenin ek yapılarla donatılabilirliği, restorasyon ve işlevlendirme konularının kent müzeleri kurgusundaki yeri vurgulandı.
Müze tasarımcısı Nadir Mutluer’in iç tasarım, konsept ve sergileme başlıklarına eğilen eğitiminde katılımcılara, kent müzelerinin günlük yaşamda kentliler tarafından odak noktası haline getirilmesinin yöntemleri tartışıldı.
Sabit sergilerin yanı sıra, kent belleği-kitaplığı, etkinlik-toplantı alanları, hediyelik/satış mağazası, dinlenme mekânları, yaratıcı çalışmalar ve uygulama atölyeleri ile geçici sergi alanı alanlarına sahip müzelerin çağdaş ve yenilikçi bir anlayışa uygun olarak kendini güncellemesinin de imkanları konuşuldu. Eğitim, bir atölye çalışmasıyla devam etti. Gruplara ayrılan katılımcılar, örnek kent müzesi bina planları üzerinden kendi müze senaryolarını oluşturdu.
Eğitim, Bursa’da düzenlenen uygulama ile son buldu. Bursa Kent Müzesi başta olmak üzere, Merinos Tekstil Sanayii Müzesi, Enerji Müzesi, Göç Tarihi Müzesi ve Vakıf Kültürü Müzesini gezen katılımcılar, uzmanlardan detaylı bilgiler aldı.
Kent müzeleri eğitiminin ikincisi Güz Döneminde “İşletme ve Sürdürülebilirlik” konu başlıklarıyla ele alınacak.
