Safranbolu korumaya devam ediyor | ÇEKÜL

Safranbolu korumaya devam ediyor

30.01.2012

Koruma serüvenine 1970’lerde başlayan Safranbolu yeni projelerle kendinden söz ettiriyor. Gümüş Mektebi, Muallimler Birliği Binası gibi yapılar Valilik himayesinde Kaymakamlık, Vakıflar, Belediye tarafından ayağa kaldırılıyor.

Safranbolu’nun Türkiye’nin yakın tarihinde özel bir yeri var: ÇEKÜL Yayınları’ndan çıkan Koruma Bilincinin Gelişim Süreci adlı kitapta belirtildiği gibi “korumanın başkenti”. Özellikle 1950 sonrasında birçok yerleşmede göç, sanayileşme gibi nedenler yüzünden yaşanan yıkımlar ve kayıplardan Safranbolu “hafif” etkileniyor; sahip olduğu zenginlikleri günümüze kadar taşıyabiliyor. Bunda üzerine yerleştiği coğrafyanın katkısı yadsınamaz. Bir bakıma doğası yüzünden dokunulamıyor Safranbolu’ya, 1970’lerden itibaren ise Safranbolu “doğasını” korumaya başlıyor. Kentte kültür mirasını koruma ve yaşatmaya yönelik çalışmalar Prof. Dr. Metin Sözen’in deyimiyle bugün “eşik yapılar”la devam ediyor. ÇEKÜL Vakfı Safranbolu Temsilcisi Mehmet Adalar da çalışmaları yakından izliyor, gerektiğinde katkıda bulunuyor.

Eflani, Taş Han 

Tüm kurumlar bir arada

Safranbolu ve çevresindeki çalışmalar bütüncül bir yaklaşımla ele alınıyor; valilikten belediyeye tüm kurumlar sorumluluk üstleniyor. Çalışmalardan bazıları şöyle:

  • Karabük Valiliği’nin himayesinde hayata geçirilen projelerden ilki Gümüş Mektebi ile ilgili. Safranbolu Kaymakamlığı ve Milli Eğitim İlçe Müdürlüğü’nün çalışmasına Safranbolu Belediyesi teknik destek veriyor.
  • Muallimler Birliği Binası 2007-2008’de tescil edildi, rekonstrüksiyon projesi hazırlandı. Proje için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ödenek başvurusu yapıldı.
  • Bakanlığa sunulan bir diğer dosyada İskalion (Rum Mektebi) binasının adı geçiyor. Mektep, Bölge Koruma Kurulu Binası olarak kullanılmak üzere kamulaştırdı ve Valilik katkısıyla restorasyon projesi hazırlandı.
  • Belediyenin mülkiyetindeki Bağlar Hamamı’nın da restorasyon projesi tamamlandı.
  • Safranbolu’da Arasta, Manifaturacılar, Demirciler ve Bakırcılar çarşılarının, Çarşı Belediye Binası, Cinci Hamamı, Pazar Yeri’nin restorasyonları daha önce yapılmıştı. Çarşının diğer bölümlerinin ayağa kaldırılması için Belediye Proje Bürosu’nun uğraşı sürüyor. Kaynak için Başbakanlık Tanıtma Fonu’na bir dosya gönderildi.

Gümüş Mektebi

  • Tabakhanenin restorasyon projesi Belediye tarafından hazırlanıyor.
  • Vakıflar Genel Müdürlüğü yine Valilik himayesinde 2011’de Asiye Hatun, Kavaklar, Küre-i Hadid (Eflani) camilerinde restorasyon başlattı.
  • 2012 programında ise Ulu Cami ve Taş Minare bulunuyor.
  • Belediye ve Hazine’nin mülkiyetindeki iki hamamın da Vakıflar’a devri söz konusu…
  • Valilik desteğiyle Eflani Belediyesi tarafından kamulaştırılan Taşhan’ın da Vakıflar’a devri önerildi.
  • Yörük köyünde de hareket var. Köydeki 16 yapının basit onarımının yapılabilmesi, 2 yapının projelendirilmesi için ilk adımlar atıldı. Bu amaçla Safranbolu Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği, Başbakanlık Tanıtma Fonu’na gönderilmek üzere ayrıntılı bir dosya hazırladı. Ayrıca Karabük Valiliği tarafından köydeki elektrik kabloları yeraltına alınıyor.

İskalion Rum Mektebi

Neler olmuştu?

Safranbolu’da koruma çalışmaları 1970’lerde başladı. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi bünyesindeki Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü (MTRE) ile Mimarlar Odası İstanbul Şubesi, 1975 Avrupa Mimarlık Mirası Yılı dolayısıyla Safranbolu’da “Mimar Sinan ve Tarihi Çevre Koruması” başlıklı bir seminer düzenler. Bu semineri,  MTRE’nin yönetim kurulu üyesi Doç. Dr. Metin Sözen’in eşgüdümünde yapılan “Safranbolu Mimarlık Değerleri ve Folkloru Haftası” izler. Kamuoyunun dikkati Safranbolu’ya çevrilmiştir. Hem bu ilgi hem kente sahip çıkan MTRE sayesinde önemli gelişmeler yaşanır. Örneğin, Türkiye’nin ilk koruma amaçlı imar planı İTÜ Mimarlık Fakültesi tarafından 1976’da Safranbolu için hazırlanır. 1992’de Kültür Bakanlığı, Metin Sözen’in gayretleriyle ilk defa onarımlar için ihale açar. Yerel yönetim, üniversite, aydınlar, uzmanlar ve yerel halkın işbirliğiyle başlayan koruma hareketi, kenti 1994’te UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne taşır.

Safranbolu