25-26-27 Haziran 2004 tarihlerinde Tokat-Sivas illerinde yapılan toplantı ve seçimler sonucunda, Kelkit Platformu başkanlığına Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Zehra Seyfikli, başkan yardımcılığına Dünya Gazetesi yazarı Osman S. Arolat, genel sekreterliğe Adnan Şahin getirildi. Ayrıca Kelkit Havzası Kalkınma Birliği'nin başkanlığına da Tokat Valisi Ayhan Nasuhbeyoğlu seçildi.
Aşağıda toplantı notlarının bir bölümünü bulacaksınız. Notların düzenlenmesi bittiğinde diğer bölümleri de net ortamına koyacağız.
I. Oturum
Kurucu belediyeler adına Ahmet Yenihan-Erbaa Belediye Başkanı
Kelkit Platformu’nun başından beri şahitlik yapan bir belediye başkanı olarak şu anda geldiğimiz noktayı sevinçle karşılıyorum. Projenin en hararetli destekçileri yöre halkı. Kelkit Havzası’nda yaşayan insanlar ve 16 ilçe belediye başkanları olarak büyük heyecanla projenin başarıya ulaşmasını bekliyoruz…
…Prof. Dr. Metin Sözen bu yöreden olmamasına rağmen bu şehirlerin temsilcilerini, kamu görevlilerini biraraya getirmiş, yol göstermiştir. Bu yüzden kendisine çok teşekkür ediyorum. Tokat Valisi’ne teşekkür ediyorum. Diğer valiler de destekleriyle seviye kazandırmışlardır. Önceki toplantılarda güzel fikirler üretildi, el birliğiyle çalışılacağı görüntüsü verildi. Geldiğimiz aşama itibariyle bunun gerçekleşeceği gözüküyor. Artık diyoruz ki, somut projeler üzerinde durulsun. Nehri kirlettiğimiz görüntüler bertaraf olsun. Biz elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Proje yapım aşamasında desteğe ihtiyaç duyuyoruz. Destek olacaklara şimdiden teşekkür ediyorum. Hemşerilerimle görüştüğümde hararetle bu projenin desteği olacaklarını belirttiler…
Prof. Dr. Metin Sözen-ÇEKÜL Vakfı Başkanı
Ne güzel ki, bu salonu en anlamlı biz kullanıyoruz. Tarih, binalarla doludur. Onları anlamlı kılan içinde geliştirilen düşüncelerdir. Bu kürsüden cumhurbaşkanı, valiler, başkanlar konuştu. Projeler dolusu dolapların konulacak yer bulunmadığı ülkemizde, sıkıntılar dururken burada berrak öncelikler, birliktelikler içinde halkın olduğu hareketler konuşuldu. Türkiye 50 yılda çok çalkalandı. Katılım ve birliktelik sözle gerçekleşmiyor. Ülke yarım yüzyılını yitirmişse, dönüp arkamıza bakmanın anlamı yok…
…Burada cumhurbaşkanının önünde biz yapacağız, öncüsü Kelkit Havzası’nda yaşayan sizlersiniz, dedik. Artık bundan sonra göstermelik sivillik olamaz. Batılılar böyle istiyor diye format geliştiremeyiz. Sivilleşmeyle başlayan, içinde bilim insanlarının olduğu, içinde kentlinin olduğu bir çizgi oluştu. Yasal donatıları bize sığmayan statüler içinde Kalkınma Birliği’nin kuruluşu gerçekleşti…
…Geldiğimiz nokta çok önemli. İlk toplantıda yazarlar, çizerler, bilim insanları vardı. İstanbul toplantısında valilerin, belediye başkanlarının, danışma kurulundaki insanların hemen hepsi birikimlerinin sonuçlarını aktardılar. Önceki hafta ise Taksim’de yapılan yürüyüşte binlerce kişi yürüdü… Akıl buradadır, hayatın kendisindedir. Burada bu oluşumu tamamlıyoruz ve söylemimizi netleştiriyoruz. Bu birliktelikte herkes eşit duruyor. İstanbul’daki yürüyüşte sokakta yürüyenlerin vali olduğunu kimse anlamadı. Sivil olarak geldiler…
…Platformun doğrulara giden yolu zorlayan bir açılım içinde olması gerekiyor. Bir kısmımız artık yok burada, ama aklı, birikimi, yaşama dönüşecek projesi kaldı bizimle beraber…
…Düşmek, geri durmak yorgunluklara katlanmamak gibi bir şey olmamalıdır.
Emeğin yoğun olması gerektiğini, yeni bilginin işimizi kolaylaştıracağını anlamalıyız. Misafirlere teşekkür etmek zorundayım. Osman Arolat ve arkadaşlarına, Prof. Dr. Uçkun Geray’a, Zekeriya Yıldırım’a ve diğerlerine… Hep bizimle beraber oldular. Kamu-yerel-özel-sivil birlikteliğine dayalı toplum istiyoruz. Bugün burada bulunan arkadaşlarımızı, Türkiye yurttaşı olarak onları kutluyorum. Varlıkları devamlı burada olsun. Birikimlerinizi içten, yorularak vermenizi dilerim.
Prof. Dr. Zehra Seyfikli-Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektör
…Kelkit Vadisi, kirlenmemiş yapısıyla bize ve bölgeye büyük bir fırsat sunmaktadır. Kelkit Platformu kendine özgü yapılanmasıyla ülkemizde ilk ve tek projedir. Bu açıdan projeyi yeni bir GAP Projesi diye nitelendirebiliriz.
Niksar Belediyesi’nin katkılarıyla, kendine Kelkit’e adamış genç birikimli bilim adamlarının çalışacağı bir araştırma merkezini açma çalışmaları son aşamaya gelmiştir…
Adnan Çiçek-Tokat Belediye Başkanı
Öncelikle sizleri bu salonda ve şehrimizde görmekten büyük onur duyuyorum. Ben bir Kelkit çocuğuyum dolayısıyla Kelkit’in akışını izleyerek büyüdüm ve Niksarlı oluşumla onur duydum…
…Oluşumun ilk başından bugüne kadar, düşünce noktasında çok ileri bir noktaya geldiğini görüyoruz. Tabii olayın iki boyutu var. Soyut anlamda şimdiye kadar gelmiş olduğumuz nokta çok önemli. Bu kültürün yaşaması gerekiyor…
…Taksim’de neden yürüdüğümüzü bazı arkadaşlarımız bana sordu. Ben de bu sorunun cevabını 5 yıl sonra karşılaştığımızda siz çok daha iyi anlayacaksınız dedim…
…Kelkit Platformu’na artık farklı dallar eklemek gerekiyor. Somut adımların atılması gerekiyor. Özellikle finans konusunda daha fazla çalışmak gerekiyor. Avrupa Birliği yaptığı mali desteklerde bir kişiyi ve devleti dikkate almıyor. Birlikleri, dernekleri dikkate alıyor. Biz bu birlikle, kalıcı ve ekonomik getirisi yüksek olan ve havzanın çevresel değerlerini koruyan projeler üreteceğimizden hiçbir kuşkum yok…
Hasan Basri Güzeloğlu-Gümüşhane Valisi
Hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Günden güne büyüyen ve gelişen bir sürecin içinde sizinle olmaktan büyük mutluluk duyuyorum.
…Düşüncelerin niyetlerin konuşulduğu süreçten sonra buluşmanın gerçekleşmesi doğaldır. Bu buluşmalar kimi zaman cumhurbaşkanının katılımıyla kimi zaman Taksim’de halkın katılımıyla gerçekleşti. Bu süreçten sonra uzlaşma süreci vardır. Bundan sonraki süreç ise ulaşılan süreçtir. Benim gözlemim bu sürece bu iki günlük toplantıdan sonra hızla ulaşacağız…
…Bugün dünya bütünleşmeyi çok hızlı bir süreçte yaşıyor. Ulus devletin aşıldığı uluslararası ilişkilerin önemli hale geldiği bir süreçteyiz…
…Ülkemizin yeniden yapılanmasında, bir model olarak uygulanabilir bir pratik örneğini ortaya koymaktadır: Kelkit Projesi!..
…Heyecan verici olan, bu birlikteliğine katılan her aktörün, kamu-yerel-sivil-özel faktörlerin bu birlikteliğe özverileriyle katılmış olmalarıdır. Enerjilerin birleşiminde ortaya çıkan sinerji önemlidir. Ve bu sinerji bu projede üretilmiştir…
Hasan Canpolat-Sivas Valisi
…Hz. Mevlana “bugün yeni bir gün, yeni sözler söylemek lazım cancağızım”, diyor. Yeni değil ama yeniden keşfedilmiş olan yereli ve yerliyi yeniden kullanmak gerekiyor. Aşağıdan yukarıya bakış açısı getirmek, yerliyi yeniden keşfetmek Kelkit Platformu’nun önemli özelliklerinden biri…
…Hareketin havza hareketi olması önemli. Bakışımızı burada çevirmememiz gerekiyor. Bu özelliklerini korursa model olma özelliğini koruyabilir. Dışardan dayatma modelleri değil de kendi modellerimizi ortaya koymalıyız…
…Biz de sürdürülebilirlik maalesef yok. Kelkit Platformu ile bu gerçekleştirilmiş olacak. Somut işler yapmamızın zamanı geldi. Neler yaptık kısmını size aktarmak istiyorum. Meselelere altyapısıyla, sosyal hizmetiyle, eğitimiyle tüm yönleriyle topyekün yaklaşmak gerekiyor. Yapılan işlerde doğal ve kültürel mirasın korunması esas alınmalı. Her ilçemizde, köyümüzde kültürel mirasın bütünlük içinde korunması en temel yaklaşımımız. Sadece anıt eser değil, yazılı olmayan kültürün de korunması için de çalışmalarımız var. Çevrenin korunması için en önemli adımımız, 10 yılda 100 milyon fidan ve tohum doğaya dikilmesi. Ayrıca Kızılırmak’ın tamamının temizlenip ıslah edilmesi projesini gündeme getirdik…
Ayhan Nasuhbeyoğlu-Tokat Valisi
…Kelkit Havzası Kalkınma Birliği’nin oluşumu 24 mayıs 2003’de atılmış oldu. Atanmamın ikinci ayında tarih-doğa-kültür gündemimizdeydi. İnsanımızı da bu oluşumun içine koyarsak göç olgusunun sona ermesi, terör olgusunun bitmesi, ekonomimizi düzelterek, devletimizin finansal destekleriyle çözümün orada olduğunu düşünerek sıkıntılardan kurtulmamız mümkün. Tokat ilimizde topyekün kalkınma hamleleri içerisinde geleceğin projeleri diyebileceğimiz yoğun bir çalışmanın içerisindeyiz. Üniversitemiz Tokat’ın danışma birimi olarak görev yapıyor. Bir taraftan proje geliştirirken bir taraftan da uygulama yapmamız gerekiyor. Çamlıbel ilçemizi kapsayan alan için, İl Özel İdaresi ve Çevre-Orman Müdürlüğü olarak biraraya geldik. Çamlıbel’in boş olan alanlarına girdik. Kasım ayında 2,5 milyon fidanımızı dikmiş olacağız. Meraların yeşillendirilmesi için destek vereceğiz…
…Ferdi hizmet edecek oluşumlar devam ettiği sürece Türk toplumu fakir kalmaya devam edecek. Tohum düştüğü yere göre yeşerir. Verimli olmayan bir alana düştüyse orada yok olur. Bizim tohumumuz yeşermeye devam edecektir. Her buluşma yeni bir adımı atmamızı gerektirir. Yerel basın ve medyamızın bu oluşuma başından beri verdikleri destek için teşekkür ediyorum. Benden öncekiler benim söyleyeceklerimin %80’ini söylemiş oldular, çünkü bizim amacımız bir. Bu projenin devamı, Kelkit Havzası’nda yaşayan insanların geleceği demek.
II. Oturum
Zekeriya Yıldırım-Merkez Bankası Eski Başkan Vekili
Tecrübemle gördüğüm şey, yönetimin en zor tarafının yatay iletişim ve işbirliği olduğu. İsterse merkeze ağırlık veren, isterse yerel örgütlere ağırlık veren yönetim tarzı olsun, başarı yatay yönetimle sağlanıyor. Kelkit Platformu’nda da bir araya gelinerek halka hizmet götürmek için birleşmiş olmanın yatay iletişimin başarısı olarak görüyorum.
…Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde Türkiye 26 bölgeye ayrılmış vaziyette. Kelkit Platformu’na bağlı illerin başka bölgelere dahil olduğunu görüyoruz. Programda insan kaynağının geliştirilmesi, kobilere destek vb. gibi programlar var. Kelkit Platformu’nda da benzer hedeflerimiz var. Kaynakları verimli kullanmak için Kelkit Platformu’nun orkestrasyonu yapılmalı. Kelkit Platformu projeleri için ilk akla gelen kaynak AB oldu. 12 bölgenin dışında başka projeler de yürüyor. İlk katıldığım toplantıda da bir an önce bu çabaların içerisine sivil inisiyatif dahil edilmeli demiştim. Bizler kadar, burada bu platform içerisinde yatırım yapmış ya da düşünen özel sektör katılımcılarının olması gerektiğini not ediyorum. Bir an önce bu genel hedeflerin yanında bir şeyler de yapılmasına başlanması lazım. Bir birlik içerisinde proje bürosu kurmak ve çevreden gelen projeleri süzgeçten geçirme. Eğitim açığı var. Turizm ve tarım önemli. Yeni otel açmaktan önce buradaki turizm sektörünün personelinin eğitilmesi gerekir. Tarım verimliliğin arttırılabileceği birinci alan haline geldi. Köylüye eğitim vermek lazım. Bilgi ve becerileri ona kazandırmamız lazım. Doğru zamanda doğru ürünü doğru yerde ekiyor mu? Bu alanlara öncelik vermenin uygun olacağını düşünüyorum.
Prof. Dr. Uçkun Geray-Kelkit Platformu Danışma Kurulu Üyesi
Benden önceki konuşmacıların konuşmalarında Avrupa Birliği yatırımlarına bel bağlanmış izlenimini gördüm. İlk toplantılarda il özel idarelerin bütçelerinin yeterli olduğu söyleniyordu. Neden şimdi AB’ye bel bağlandı. Ulus ve ulus kimliğinin aşıldığı ifade edildi. Global ve geniş olanı yapmayı ve yetki devrimini normal karşılandı. Halbuki karşı çıkmamız lazım. AB’nin en önemli yaptığı iş kültürel yıkımdır, uyanalım. Burada yapılan konferanslar acaba yayınlanıyor mu? Buraya gelmeden bu yayınlar okunuyor mu? Envanterden bahsettik daha önceki toplantılarda, ne oldu? Eylem planı yapalım dedik. 3 sene geçti. Eylem planını yapacak insanlar, bilim adamları belli olmadı…
…Bekletmeden, halka çıkar sağlayacak bir proje planlanmalı. Eğer paranız yoksa, mera ıslahında gelir yaratıcı taraf var. Ama ağaçlandırmada yok. Ağaçlandırma yapmayalım demiyorum. Sadece ağaçlandırmayı erkene almanın anlamı yok. Güneydoğu Anadolu Rehabilitasyon çalışmasından daha önce bahsettim. Eğer böyle bir şey söz konusuysa bunun incelenmesi gerekirdi. Ağaçlandırma yerine bitkilendirme kelimesini kullanalım dedim. 26 bölgesel kalkınma ajansı kurulacak. Bunlar Devlet Su İşleri’nin havzalarıdır. Bunlar kamu hukuku tüzel kişisi olacak. Bu yarı devlet demektir. Borçlanabilecek, iflas edebilecek demektir…
…Bir birlik kurdunuz, tüzüğü onaylandı. Belediyeler Birliği. Peki köyler nerede kaldı? Birliğin içerisinde belediyeler var ama köyler nerede?
Gazi Erçel-Merkez Bankası Eski Başkanı
1980-81 yıllarında aynı ölçütlerde aynı vizyon içinde 2 proje geliştirildi. Çankırı ve Erzurum için. 50-100 milyon civarında bir rakam alındı Dünya Bankası’ndan. Ama şimdi iz yok. Çünkü içinde tarih-doğa-kültür yoktu. Kalkınma projesiydi. Üstten gelen baskılarla kurulmuştu, içeriden fazla bir şey gelmiyordu. Yönetim valilerdeydi. Valiler başka illere gidince yeni valiler bu işi gerçekleştiremedi. Bunu anlatmamın sebebi başarısız projelere bakmalıyız ki başarıyı sağlayalım. Bunun için sürekliliğin sağlanması gerekiyor. Sürekliliği sağlayan bir komite kurulmalı. Proje üretmekten ziyade üretilen projeleri ince şekilde detaylandırıp neler yapılıp yapılmadığını takip edilmeli. 1 trilyon bütçenin projelere ayrılmış 800 milyarı yetmez. Çankırı-Erzurum projelerinde yapılan hatalar burada yapılmamış ama oradaki kaynak da burada yok. Alternatiflerin geliştirip artılarıyla eksileriyle detaylandırılmalı.
Tevfik Altınok-Hazine Bakanlığı Eski Müsteşarı
Bu toplantıya katılmış olmaktan dolayı memnuniyet duyuyorum. Sözen’e bu fırsattan dolayı teşekkür ediyorum. Yıllarca önce gelmiştim Tokat’a. O günden bugüne bazı işler değişmiş mi deyince, her şeyden önce üniversitenin kurulduğunu görüyorum…
…Olaya sadece kamu çerçevesinde bakıyoruz. Yıllarca kamuya hizmet veren bir kişi olarak yıllarca amatör ruhlu olmuşumdur. Burada da onu görüyoruz. Bazı işlerin gerçekleşmesi için eğitim gerekli elbette. Çekişmeler her zaman olayı tersine döndürmüştür. Bazıları ikinci önceliği finansmana verirler. Ben birinci önceliğe alırım. Geçenlerde Doğan Grubu’nun hazırlamış olduğu Kelkit’teki projenin ne işe yaradığını öğrendim. En azından bazı örnekleri ele alarak bu konuda adımlar atmışlar. Kooperatif yapılandırmalarını da düşünmekte yarar var. Pek çok sahada yeni projeler oluşturulması mümkün ama sadece kamu şapkasıyla düşünmeyin. Dışardan 3 yerden kaynak alınabilir: İskan fonu, AB, Dünya Bankası. Projelendirmeden finansman ihtiyacının ne olduğunu bilmeye imkan yok. Profesyonelce davranılmasının yararlı olacağını düşünüyorum…
Zekeriya Yıldırım-Merkez Bankası Eski Başkan Vekili
Misyonu net olarak belirleme ihtiyacımız var. Bundan sonra da alt projelerin belirlenmesi lazım. Bunlar da iller arasında paylaştırılabilir. Bu projelerin seçimi ve uygulanması konusunda bir araç olabilir ama yıl içinde de sürekliliğin sağlanması için iler arasında iş bölümü yapılabilir.
Necdet Sakaoğlu-Kelkit Platformu Danışma Kurulu Üyesi
Kelkit Havzası, tarih, coğrafya açısından Türklerin üzerinde durması gereken bir bölgedir. Yeni bir vatan teşekkülünün oluşumunda buradan girdiğimizi unutmamamız gerekir. Tokat, Sivas, Erzincan, Amasya, Kemah Anadolu’nun ilk kentleri olarak gelişmişler…
…Kelkit Havzası’ndaki kültür girişiminin dikkatli bir senaryosu hazırlanmalı. Burada yerel araştırmalar yapılarak, bu araştırmaların ÇEKÜL
Merkezi’nde araştırma ve yayın grubu tarafından değerlendirilmesi sağlanmalıdır…
Mehmet Ata Tansuğ-Kelkit Platformu Danışma Kurulu Üyesi
…Gelen turistler yalnız bir il için buraya getirilmemeli. Birden fazla ilin koordinasyonu sağlanmalı. Gelenler yalnız Tokat’a Sivas’a değil, Kelkit Vadisi’ne gelmeli. Turizmin sürdürülebilirliği önemlidir, yararlı olabileceği yaklaşımıyla bakıldığında yararlıdır. Tüketici anlayışıyla turizm yapacaksak hiç yapmamalıyız. Turizm yaparak doğayı ve kültürü mahvedemeyiz. Turizm bir katma değer yaratmalıdır. Turizm tarihi ve kültürü öne çıkartmalı, bölge refahına katkı getirmelidir…
…Finansmanı illa dışarıdan getirmeye gerek yoktur. Bu bölgeyi seven insanların girdileriyle de örneğin bir arıtma tesisi kurulabilir. Bu uzak bir fikir gibi görülebilir ancak düşünülmelidir.
Avniye Tansuğ- Kelkit Platformu Danışma Kurulu Üyesi
…Bilgi edinme hakkı, bilgiye erişim özgürlüğü, biz Türkiye vatandaşlarının talep etmediği bir hak. İfade özgürlüğü ve bilgi edinme hakkının yasal koruma kapsamına alınması lazım. Erbaa Kaymakamı bana bu kanun çıkmadan evvel konu ile ilgili hazırlıklarını anlatmıştı. Bu hakla ilgili Platform’da halkı eğitme çalışmaları bir alt proje olabilir. Bu, bilgi ekonomisine geçmeyi hızlandırıcı bir proje olabilir. Bilgi ekonomisinin ürünü sayısal hale getirilebilen içeriktir; alınan ve satılan içerik. Bilgi okur yazarlığının gündeme getirilmesi lazım. Örneğin henüz www.kelkitplatformu.org alan adı alınmadı. Bunun alınması lazım…
Prof. Dr. Zehra Seyfikli-GOP Üniversitesi Rektörü
Organik tarım, eko tarım girişimini yaptık… Üniversite olarak Kelkit Havzası ve ülkemiz için elimizden ne gelirse yaparız. Halkla biz iç içeyiz. Avrupa Birliği yardımları konusunda, daha önce bizden alınanları, geri aldığımızı düşünüyorum.
Prof. Dr. Rüştü Karaman-GOP Üniversitesi Öğretim Üyesi
Projelerde önemli temel esaslar söz konusu. Sürdürülebilir olması önemli. Projelerin raflarda kalmaması çok önemli. Harcanacak mesai sonucunda hedefe ulaşması önemli. Projelerin üretime yönelik olması, istihdama yönelik olması, iletişim, kamu-özel sektör arasındaki ilişki önemli. Kamu sahip çıkmalı ki projeler anlamını bulsun. Kelkit Havzası Araştırma Enstitümüz kurulacak. Tüm Kelkit Havzası illeri dahil, projeler bir merkezden yürütülecek ve kopukluklar engellenmiş olacak. Danışma Kurulu oluşturulacak.
Prof. Dr. Yaşar Akcan-GOP Üniversitesi Öğretim Üyesi
Kelkit Platformu yapılanması itibariyle değerli bir proje. Çok disiplinli çalışmanın gerekliliğine inanıyorum. Kelkit Vadisi ekolojik yapısı ile bozulmamış ender havzalardan biri. Bahçe bitkileri yönüyle değerli bir alan. Doğal yapı korunmuş, az bozulmuş. Organik ürünleri üretme hedefimiz var. 65.000’e yakın fidanla bahçeler kuruldu. Şebinkarahisar Belediye Başkanı ile oraya da bir proje hazırladık. Önerim; proje havuzu oluşturulmalı. Konular çok ciddi. Proje havuzunda tarımı, sanayiyi ayrı ayrı ele alıp ayrı danışma kurulları oluşturulmalı. Türkiye yüzünü bu bölgeye çevirdi. Projeler tartışıldıktan sonra uygulamaya geçerse daha yararlı olacağına inanıyorum.
