Vezirköprü, Samsun’un Tarihi Kentler Birliğine üye olan dört belediyesinden biri. Üç yılda 96 tarihi yapının restore edildiği kentteki koruma çalışmalarının planlı devam etmesi sağlanacak. 4 Şubatta ÇEKÜL Evinde yapılan Çarşamba Kent Toplantılarının konuğu olan Vezirköprü Belediye Başkanı İbrahim Sadık Edis, hem kentin tarihçesi hakkında hem de koruma çalışmaları hakkında ÇEKÜL uzmanlarına bilgi aktardı.
Tarihi Hititlere (MÖ 2000 - MÖ 700) kadar uzanan Vezirköprü’nün yazılı tarihi de yine Hititlilerle başlıyor. Hitit İmparatorluğunun en kuzey ucundaki kutsal kent Nerik, Vezirköprü sınırları içinde yer alıyor. Kentte devam eden kazı çalışmalarının sonucunda ise farklı arkeolojik dönemleri içeren tümülüs, ören ve höyüklere ulaşılıyor.
Nerik Antik Kentinin bulunduğu Oymaağaç Köyünde bulunan Oymaağaç Höyükteki kazı çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığının denetiminde Arkeolog Doç. Dr. Rainer Maria Chizhon’un başkanlığında yürütülüyor. Alandaki kazı çalışmalarının en az 20 yıl daha süreceği tahmin ediliyor.
Vezirköprü’de Köprülü Mehmet Paşa ile başlayan ve Osmanlı İmparatorluğunda yaklaşık 40 yıl süren “Köprülüler Dönemi”nden kalma, mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait bir çok tarihi eser bulunuyor. Bedestan, Fazıl Ahmet Paşa Medresesi (Taşmedrese), Kale Cami, Kale Hamamı, Çifte Hamam, Tacettin Paşa Camisi (Kurşunlu Cami) ve Taşhan bunlardan bazıları.
Ayrıca sokak çeşmeleri, Kurt Köprü, 3 bin 300 metre uzunluğundaki Şahinkaya Kanyonu, heykeller ve anıt ağaçlar kentin diğer kültür varlıkları arasında. Türkiye’de en fazla köye sahip ilçe olan Vezirköprü’de doğa ve yayla turizmine olan ilgi ise son yıllarda artarak devam ediyor.
Kentte yapılan koruma çalışmaları kapsamında restorasyonu yapılan tarihi yapılar toplantıda detaylarıyla incelendi ve planlanan koruma çalışmaları hakkında bilgi aktarıldı. Toplantı sonunda Prof. Dr. Metin Sözen’in değerlendirmesi kapsamında verilen bazı kararlar ise şöyle:
ÇEKÜL’ün yürüttüğü Köyler Yaşamalıdır Programı kapsamında Vezirköprü’nün köyleri incelenecek ve detaylı bir envanter çalışması yapılacak.
TKB’nin Ekim ayında Samsun’da yapacağı Seminerde Vezirköprü’nün kültür varlıkları ile ilgili bir sergi düzenlenerek, yapılan çalışmalar seminer katılımcıları ile paylaşılacak. Restore edilen Vezirköprü konaklarının kenttin sosyal hayatını canlandıracak işlevler kazanması için planlama yapılacak. ÇEKÜL uzmanlarının inceleme gezisinin ardından hazırlanacak detaylı rapor, Kelkit Havzası ve Yeşilırmak Havzası Rota planlaması kapsamında değerlendirilecek. Tarihi Kentler Birliğinden koruma çalışmalarıyla ilgili destek alınacak.
