ÇEKÜL Vakfı tarafından, Tarihi Kentler Birliği için hazırlanan ve Türkiye Belediyeler Birliği’nin desteklediği “Kültür Öncelikli Bölgesel Yol Haritaları” kapsamında yılın son çalıştayı Kapadokya bölgesi için Kayseri’de yapıldı. Kapadokya Stratejik Yön Planı’nın hazırlanmasına Ekim ayında başlanmıştı. İlkini 20 Kasım 2012 tarihinde Nevşehir’de gerçekleştirdiğimiz bölge çalıştaylarından ikincisi 12 Aralık 2012 tarihinde yoğun bir katılımla Kayseri’de gerçekleşti.
Çalıştay açılış konuşmalarıyla başladı:
Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki
Bölgelerin stratejik yol haritalarının Tarihi Kentler Birliği ve ÇEKÜL tarafından yapılıyor olması mutluluk vericidir. TKB başkanlığı dönemimde bu konuyu gündeme getirmiştik ve şimdi uygulanır bir duruma geldi. Yol haritaların hazırladığı kentlerin tüm kesimleri de bunun önemini fark etmeli. Her şeyin hızla değiştiği günümüzde yönetim anlayışları da değişiyor. Ülke olarak havza-bölge boyutunda bütüncül bakışa sahip değiliz. Kalkınma ajanslarının yaptığı planlarda bunu görüyoruz. Çünkü alana inerek değil sadece metin üzerinde ortak yanları olmayan bazı kentler bir araya getiriyorlar. Masa başı planlara karşıyım. Bu nedenle Kültür Öncelikli Bölgesel Yol Haritaları çalıştaylarının, tüm kesimler tarafından kabul gören olumlu sonuçlar doğuracağını düşünüyorum. Aksaray, Niğde ve Kırşehir ile zaman zaman kesişen çalışmalar yürütüyoruz. Çalıştayın ardından neleri birlikte daha iyi yapacağımızı göreceğiz. Bölgesel işbirlikleri kurmadan ileri hedef koymak çok zor. Kayseri’de dört üniversite var ve bilimsel verilerin aktarılması, yeni projelerin üretilmesi sürecinde birlikte çalışacağımızı biliyorum. Erciyes’in etrafında tarihi bir kümelenme var. Ama Erciyes Dağı’nın tarihi ve coğrafi bereketini biz yeni keşfettik. Batıdaki bazı kentler sadece kayak turizmden 3,5 milyar Euro kâr diyor. Kayseri’de 3 organize sanayi bölgesi, 1 serbest bölge, binden fazla fabrika var. Ama bunlar bile bu kârı geçemiyor. Erciyes Dağı’nda kayak turizminin gelişmesi için hazırladığımız projeyi uygulamaya başladık. Erciyes eskiden bir kasabaya bağlıydı. Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin sınırlarına girdikten sonra orada proje üretebildik. 21 otel Erciyes’ten yer satın aldı ve toplam 5 bin yatak kapasitesi olacak. Aslında Kapadokya ve kayak birleşecek. Yeni bir dinamik ortaya çıkacak. Bu çalıştayın ardından hazırlanacak raporla yeni bakış açıları da gelişecek.
ÇEKÜL Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen
Parçacı bir üslupla baktığımız için elimizdeki büyüklüğü kaybediyoruz. Ajanslar da yapay çalışmalar yapıyor. Tarih ve coğrafyanın getirdiği doğruların dışındaki zorlamalar, bize zaman kaybetmekten öteye götüremez. İleri strateji koyamazsanız alt başlıklardaki projeleriniz verimlilik alamazsınız. Dağ orada dağ olarak duruyordu. Kayseri’deki bereket, Erciyes’ten fışkıran tarihi ve coğrafi yoğunluktur. Burası tarihteki medeniyetlerin ana aksıdır. Bu nedenle bölge için yeni bir örgütlenme oluşmalıdır. Ajanslar kaynaklarını doğru projelere aktarmalı, bilinçli ve birikimli insanların seferber edildiği bir anlayış olmalıdır. Büyüklüğün oluşmasını istiyorsak değerlerimizi ve kaynaklarımızı kendimize saklayamayız. Tarihi ve coğrafi birikimlerden yeni başlıklar çıkarmak zorundayız. Bu bölgede duyarsızlığa ve kalitesizliğe hayır diyeceğiz. Küreşelleşmenin altında ezilmemek gerekli. Sivillik sadece karşı durmak değildir. Alternatif düşünce üretmek demektir. Tek düze bir düşüncenin egemen olmasını istemiyorsak sivilleşeceğiz; demokratikleşmenin temeli budur. Kapadokya’da yanlışa doğru giden turizmden, varlıkların hatalı kullanılmasından yola çıkarak daha dinamik ve doğru başlıklara üretmeliyiz. Belediye başkanları ve üniversiteler birlikte çalışmalı. Bilim insanları, bölgenin beyni olmalı; projelerini burası için üretmeli. Kapadokya’daki veriler onların aklı olmalı. Menfaat gözetmeden destek olmalı; bilginin bütçesi yoktur. Ankara’yı beklemeyin arkadaşlar sizin aklını kendinize yeter…
Kayseri Valisi Şerif Yılmaz
Kalkınma ajanlarının işleyişiyle ilgili söylenenlere katılıyorum. Bölge içinde birbirine benzemeyen bazı iller bir araya getirilmeye çalışılıyor. Ülkemizde 25-30 yıldır turizm kaynakları geliştiriliyor ama kültürel varlıkların turizm içine girmesi henüz çok yeni. Bu çalıştaylar bizlere de ışık tutacak. 21 Haziran’da FİFA dünya şampiyonası Türkiye’de yapılacak ve açılış maçı Kayseri’de oynanacak. Planlama yaparken konaklamalar için Kayseri’yi değil Kapadokya’yı öngördük. Sadece Kayseri’yi düşünmüyoruz. Farklı ülkelerden gelen basın mensupları ve diğer misafirler Kapadokya’da konaklayarak bölgeyi tanımış olacak. Bunun dışında diğer kentlerle de ortak çalışmalar yapmalıyız. O nedenle bu toplantı bizlere yön verecektir.
Çalıştay yöneticisi, şehir plancısı A.Faruk Göksu
Kayseri ve Kapadokya’nın geleceğini konuşacağız. Bu yıl 5 bölgesel yol haritası hazırladık. Trakya’dan başladık, şimdi Kayseri ile yılın son çalıştayını yapıyoruz. Trakya, Güney Ege, Göller Bölgesi, Kapadokya ve Gaziantep’te bir geleneksel mahallenin doku canlandırma planı bu yıl içindeki çalıştayların içinde yer aldı. Gelecek yıl içinde yerel liderler zirvesiyle son buluşmayı yapacağız. Geçen ay Nevşehir’de yaptığımız çalıştayda BEK Analizi ile o kentlerinden mevcut durumlarının saptamasını yaptık. Nereye varmak istediğini tartıştık. Nasıl sorusunu sorarak sivil ve kamusal tarafları tespit etik. Nereye gideceğiz sorusuyla da kimlik, kapasite, kalkınma ve katılımı nasıl sağlayacağımızın analizlerini yaptık. Grup ve genel toplantılarla ortaya çıkan verileri tartıştık. Hedefimiz bölgelerde “sınırsız sınırlar” bakış açısının yerleşmesini sağlamak. İdari sınırlar değil doğal ve ekonomik eşikleri belirleyen bazı sınırlar belirlemek. Kapadokya’da tüf bölgesi, Kayseri ve Erciyes Dağı ile Kızılırmak Havzası yer alıyor. Nevşehir’de bölge için “ 10 Temel İlke” tespit ettik. Bugün ise Kayseri’nin yeni kent modeli ve stratejik yönünü tartışacağız ve Kayseri’den bölgeye bakacağız.
Açılış konuşmalarının ardından şehir plancı A.Faruk Göksu’nun yönettiği ve katılımcıların söz aldığı çalıştay başladı.
Kayseri Çalıştayı’nda Kayserinin Stratejik Yönü, Bölgesel Bakış ve Yönetim Modeli olmak üzere 3 temel başlık tartışıldı.
Kayseri’nin Stratejik Yönü:
Çalıştay Kayseri’nin mevcut durumunun ne olduğu ve Stratejik Yönü’nün ne olması gerektiği sorusuyla başladı. Kayseri’nin çok sektörlü bir ekonomiye sahip olduğu, sanayi, turizm ve eğitim işlevlerinin hiçbirinden vazgeçmemesi ve bu değerlerini eşzamanlı geliştirmesi gerektiği vurgulandı.
Kayseri’de kentsel odaklar, kültür odakları ve turizm odaklarına bütünsel yaklaşılması, tüm bu odakların birbirini besleyecek şekilde kurgulanması gerektiği ifade edildi. Toplumsal aidiyet, kişisel zamanın çeşitlenmesi ve farklı kentsel imkânların çoğaltılması da Kayseri’nin önündeki hedefler olarak ortaya konuldu.
Kayserinin kentsel gelişiminin kompakt kentler ve akılı büyüme kavramlarıyla yönetilmesi; aşırı betonlaşmanın, kentsel yayılmanın ve hava kirliliğinin önüne geçilmesi gerektiği konuşulan konular arasındaydı.
Bölgesel Bakış:
Kentlerinin geleceğinin başarılı ittifaklar ve kentlerin işbirliğine dayandığı günümüzde, Kapadokya kentlerinin bütünleşmesi ve rekabet etmek yerine ortaklıklar kurması gerektiği belirtildi. Her ilin kendi tanıtımını yapmak yerine bölgesel değerlere odaklanması ve Kapadokyalı kimliğini öne çıkarmaları gerektiği ifade edildi. Ayrıca Kapadokya’nın kalkınması için tanıtımın yeterli olmayacağı, tüm bölge için bir pazarlama stratejisi geliştirilmesinin gerektiği vurgulandı.
Kapadokya’da turizm çeşitliliğinin arttığı ama belli noktalarda yoğunlaştığı; farklı odaklar arasındaki ulaşım problemi ile turizmin daha geniş bir alana yayılacağı ifade edildi. Ayrıca bölgenin tarım turizmi, doğa turizmi ve inanç turizmi açısından önemli olanaklar sunduğu ve bu fırsatların sadece yabancı turistlere değil, yerli turistlere de sunulması ve ziyaretçilerin daha uzun süre kalmasını sağlayacak stratejiler geliştirilmesi gerektiği belirtildi.
Kapadokya Turizm Araştırma Merkezi kurulması ve bu merkezde destinasyonların belirlenmesi ve kültürel değerlerin envanterinin çıkarılması sunulan öneriler arsındaydı. Kent içi yeşil alanlarla kırsal alanların birleştirilmesi ve yeşil rotalar oluşturulmasının da bölgesel ölçekte bir kalkınmaya destek olacağı ifade edildi.
Yönetim Modeli:
Yetki ve erk karmaşasının Kapadokya’nın en büyük sorunu olduğu, yetki paylaşımını ilke olarak benimseyecek bir Kapadokya Kurulu’nun kurulması gerektiği tartışmanın en önemli başlıklarından biriydi. Doğal ve arkeolojik değerlerin beraber değerlendirilmesini ve korumasını sağlamak amacıyla Kültürel Sit kavramının geliştirilmesi ve mevzuata girmesi gerektiği belirtildi.
Planlamada üst başlık olarak ekolojik yaklaşımın benimsenmesi ve alan yönetiminin havza ölçeğinde yapılması gerektiği de öne çıkan başlıklar arasındaydı. Kapadokya Özel Kanunu ile planlamada ve yönetimde yetki karmaşasının çözüleceği ve bütüncül bir yaklaşım geliştirilebileceği savunuldu.
Ayrıca Kapadokya Üniversiteler Birliği, Kapadokya Belediyeler Birliği ve Kapadokya Araştırma Merkezi kurulmasının farklı alanlarda bölgesel işbirliğini güçlendireceği ifade edildi.
Kapadokya Stratejik Yön Planı Kayseri Çalıştayı'nın raporu, Yol Haritaları ekibi tarafından hazırlanarak tüm katılımcılarla paylaşılacak. Katılımcıların görüş ve önerilerinin ardından Kapadokya Stratejik Yön Planı son halini alacak.
Aşağıdaki fotoğrafa tıklayarak çalıştay fotoğraflarına ulaşabilirsiniz:
