Edirne’de kültürün sınır tanımayan gücü konuşuldu | ÇEKÜL

Edirne’de kültürün sınır tanımayan gücü konuşuldu

27.11.2014

Tarihi Kentler Birliği Edirne Semineri, bölgeden gelen davetliler ve TKB üyelerinin katılımıyla 22 Kasım Cumartesi tarihinde gerçekleşti. Toplantıya Edirne ile yakın ilişkiler geliştiren Kavala’nın Belediye Başkanı  Dimitra Tsanaka da katıldı.

Edirne Semineri Cuma akşamı yapılan gala yemeği ve açılış konuşmalarıyla başladı.

 

Recep Gürkan / Edirne Belediye Başkanı

“Coğrafi sınırlar tarihin ve kültürün önünde engel teşkil etmemelidir”

ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, kocaman yürekli bir adam. Yüreğine adeta bütün ülkeyi, bütün Türkiye’yi nakşetmiş. Türkiye’nin bütün tarihi ve kültürel varlıklarını yüreğine koymuş. Ben ona kendi üslubumca “sihirli eller” diyorum. O sıcacık, ama güçlü, şefkat dolu elleriyle eserlere her dokunuşunda adeta can veriyor. Sevgili Hocam, değerli büyüğüm Prof. Dr. Metin Sözen, şehrinize, Edirnemize hoş geldiniz.

Metin Hocamla yaklaşık 14 yıl önce tanıştık.  Dönemin Valisi Fatih Yücel ile çalışmaya başladığımızda, Metin Hocanın o engin yaratıcılığını yaşama ve deneyimleme imkânımız oldu.  Hocamı tanıyanlar bilir, çok konuşmayı sevmez, çok iş yapmayı sever. O gün hocamla hiç ara vermeden 4.5 saat aralıksız Edirne’yi konuşmuştuk. Ve konuşurken bildiğiniz anlamda Edirne’yi değil, gerçek Edirne’yi konuştuk. Çatalca’dan Bulgaristan’a, Yunanistan’a kadar bütüncül bir bakışla bize Edirne’yi anlattı. Ve dedik ki, bu kadar muhteşem, tarih kokan bir kenti biz insanların koyduğu sınırlara hapsetmemeliyiz. Coğrafi sınırlar tarihin ve kültürün önünde engel teşkil etmemelidir. O zaman hocam dedi ki “Hadi Recep kolları sıvayalım”, “Başüstüne hocam” dedim ve bugün buradayız.

Seminerimize komşularımız Bulgaristan ve Yunanistan’dan Belediye Başkanlarımızı,  meclis üyelerini de davet ettik. Bugün onlar da aramızda. İnsanlığın ortak mirası olan bütün tarihi ve kültürel varlıklarımız bu coğrafyada ortak değerler haline gelsin istiyoruz. Sınırlar bizi engellemesin. Sınırlar sadece ülkelerin kendi içlerindeki formaliteler olsun. Biz sınırları tarihle, kültürle ve uygarlığın ortak miras anlayışıyla açalım. Bundan sonraki bakış açımız hep bu yönde olacak. Tüm çalışmalarımızı Hocamızın önderliğinde ve ışığında sınırı olmayan kültürel değerleri dikkate alarak yürüteceğiz.

 

Tarihin ve insanlığın kadim şehirlerinden birindesiniz. Bazı tarihçiler Edirne’yi Bursa’nın oğlu, İstanbul’un babası olarak tarif ediyor.  Edirne tarihçisi Ordinaryüs Prof. Dr. Süheyl Ünver, Edirne için “Her şey biter, Edirne bitmez” diyor. Yarın toplantımızda sonra sizlerle Edirne’yi gezeceğiz. Çok dikkatli gezmenizi isterim ki adım attığınız yerde Lala Şahin Paşanın da yüzyıllar öncesinde adımı vardır.  Selimiye bahçesinde Koca Sinan’la Sultan Selimi sohbet ederken görebilirsiniz. Minarelerden ezan okunurken, diğer tarafta saray içinde kakava şenliklerinin enstrümanlarını, müziklerini duyabilirsiniz. Bir bakacaksınız ki İstanbul’u fetheden Fatih’in doğduğu kentte onun ayak izlerini, onun nefes alışını hissedeceksiniz. Fatih Sultan Mehmet’le gemileri karadan denize yürüttüğünüzü göreceksiniz. İşte böyle bir kenttesiniz…

Bir tarafıyla kutlu, mübarek bir şehirde, diğer yandan UNESCO Dünya Miras listesine hem Kırkpınarıyla hem Selimiyesiyle girmiş bir şehirde, ayrıca Türkiye Cumhuriyetini kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün gözbebeği olan çağdaş, demokrat, ilerici, devrimci bir kenttesiniz. Edirne’de özgürlüğün en ileri noktasını, en zirvesini yaşayacaksınız. Ve şundan emin olunuz, Edirne’ye gelen birçok dostumuz gibi siz de ayrılırken, yüreğinizde mutlaka bir burukluk, bir sızı hissedecek ve ne zaman tekrar gelirim diye düşüneceksiniz.

Tarihi Kentler Birliği, Edirne’deki ilk toplantısını 2003 yılında yapmıştı. 11 yıl aradan sonra TKB üyelerini ve değerli Danışma Kurulu üyelerini burada görmek benim için ve kentim için çok değerli. Eminim çok hızlı, ama sağlam adımlarla Edirne’yi yeniden imar ve ihya etmeye başlayacağız.

 

Prof. Dr. Metin Sözen / TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı 

Her saati başka olan bir kentteyiz. Bir Balkan rüzgârının estiği, tüm coğrafyalardan akıp gelen değerlerin buluştuğu, anıtsal değerlerin büyük boyutlara ulaştığı bir kentteyiz. Bir sınır kenti olarak, kısıtlı olanaklarla uzun yıllar mücadele etmiş bir kentteyiz. Savaşların getirdiği korku, sınırların kapanması, savunmaya geçilmesi ve bunun sonucu olarak da ne yapılsa yarın yanlış olur düşüncesiyle, yanlış politikaların uzun sürdüğü bir kentteyiz.

Son yıllardaki gelişmeler, Edirne’nin varolan değerlerinin artık yerine oturmasının gerekliliğini ortaya koyuyor. Geçen 50-60 yıl içinde yoğun bir emek verdiğimiz bu kentte, başka yoğun destekler de gerekiyor. Örneğin yıllar önce Trakya Üniversitesi kurulurken Türkiye’ye örnek bir üniversite olsun istedik. Uzun yıllar birlikte çok kıymetli insanlarla çalıştık. Üniversite bu misyonunu korusun istiyoruz.
Edirne’de hangi vizyonda, hangi yol haritasıyla, hangi kaynakları kullanarak ilerleyeceğimizi bilerek bu kente bakmalıyız. Yapılacak kentsel tasarımlardan, aydınlatmalara kadar Edirne, tarihin birikimine ve bu kente emek verenlerin, bu kentte yaşayanların sevgisine cevap verecek bir boyuta artık yükselmeli. Tarihi Kentler Birliğinin ilk kuruluş yıllarındaki Seminerlerinden birini burada yaptık. O günden, bu güne sınırların ötesine ulaşmak istedik. TKB koyduğu bu hedefi son yıllarda kurduğu uluslararası ilişkilerle gerçekleştirdi. Şimdi Edirne’de kurulan ilişkiler ağını güçlendirmeliyiz.

 

Bilgi, birikimi ve bilinç kısa zamanda oluşmuyor. Birikimli insanlara bizim kadar hoyrat davranan bir ülke daha yok. “Emekli oldun git, aklınla beraber öl” diyorlar. Böyle bir şey olamaz! TKB ve ÇEKÜL yıllardır söylüyor: En büyük zenginliğimiz kentlerine emek veren birikimli insanlar. Aklın yoluyla doğruları bulamayan kentler huzur bulamaz. Edirne’de bu aklı doğru kullanacak birikimli insanlar var.

Sinan’ın yarattıklarının boyutlarında hala çağdaş bir dünya yaratamadık. Geçmiş büyüklükleri asla unutmayınız. Böyle kentler ayağa kalktığı zaman ülke kalkıyor demektir. Bu bir uygarlık meselesidir. Beraberlik ve bütünlüğün hedefe dönüştüğü gün Edirne, dünün, bugünün ve yarının kenti olacaktır.

 

Yusuf  Ziya Yılmaz / TKB ve Samsun Büyükşehir Başkanı

Bugün burada, Osmanlının güzide başkenti Edirne’de bulunmaktan onur duyuyorum. Geçmişi çok yüklü, tarihi bir başkentin ev sahipliğinde bu toplantıyı açarken, serhat şehrimiz Edirne’yi selamlıyorum. Davetimizi kabul ederek komşu ülkelerden gelen misafirlerimize de hoş geldiniz diyorum.

Edirne’nin, komşularıyla kurduğu, ortak coğrafyaya ve kültüre dayanan ilişkilerin öncüsü rahmetli valimizi bu vesileyle anıyor, Yunanistan ve Bulgaristan’ın komşu kentleriyle güzel açılımlar gerçekleştiren tüm valilerimize teşekkür borcumuzu ifade etmek istiyorum.

Tarihi Kentler Birliği’nin Trakya ile ilişkisi çok yıllar öncesine dayanmaktadır. Yıllar içinde bu ilişki verimli sonuçlar vermiş, Edirne ve ilçeleri, TKB’nin Yol Haritaları ve Vizyon çalışmalarına ev sahipliği yapmıştır. Projelerden kalkınmaya, uygulamaya dönük başlıkların ortaya çıkmasında öncü rol ve sorumluluk üstlenmişlerdir.

Bu toplantımızın ev sahibi Edirne’nin, yıllar içinde gerçekleştirdiği projeler ve sağlıklı uygulamalarla, derinlikli tarihine olan sorumluluğunu yerine getirmeye devam edeceğine inancımız tamdır. Edirne Belediye Başkanı başta olmak üzere, Trakyalı tüm dostlarımızın gerçekleştirecekleri somut sonuçlar, Tarihi Kentler Birliği’nin 2015 yılı planlama ve uygulama çalışmalarına da örnek olacaktır.

Önceki yıllarda başlayan, komşu ülkelerin kentleriyle kurulan ilişki ağını güçlendirerek, yalnız Trakya’da değil, diğer bölgelerimizde de komşuluk ilişkilerinin güçlendirilmesinde örnek olacaktır. Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı olarak bizler de, bu doğrultuda bir hazırlık içindeyiz. Doğu Karadeniz ülkeleriyle ilişkilerimizi geliştirmeye başladık. Batı Karadeniz ülkelerindeki dostlarımızla da ilişkilerimizi sağlamlaştırdığımızda, bütüne ulaşmış olacağız. Bu toplantının hedeflerimize ulaşmada bizlere öncü olmasını diliyor, hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

 

Dursun Şahin / Edirne Valisi 

15 Mimar Sinan eserinin, 30 tabyanın, 11 adet taş köprünün bulunduğu bir şehirdesiniz. Edirne önümüzdeki yıllarda Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak ilan edilecektir diye ümit ediyorum.

Bu topraklardaki miras hepimize aittir. O nedenle sadece yerel yöneticiler, valiler değil herkes sahip çıkmalıdır. Edirne’de 1397 taşınmaz kültür varlığımız vardır. Bunun 600 tanesi 1800-1900’lü yıllara ait yapılar. Ve çoğu kurtarılmayı bekliyor. Edirne’nin kültür mirasını korumak için inancımız yüksektir. Bu toplantı aracılığıyla bunu ifade etmek istiyorum. Örneğin TOKİ’nin tarihi kent dokusuna uygun projelerini artık hepimiz görmek istiyoruz.

Açılış konuşmalarının ardından gala yemeği, fasıl eşliğinde devam etti.

 

Kültürün Sınır Tanımayan Gücü: Ortak Miras İçin Her Ölçekte İşbirliği ve Süreklilik

Ertesi gün Edirne Seminerinin ana temasına uygun hazırlanan sunumlarla devam eden toplantın oturum başkanlığını TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen yaptı. A. Faruk Göksu, Esra Karataş ve Hasan Özgen’in sunumlarının ardından, değerlendirme konuşmalarıyla Edirne Semineri sona erdi.

 

 A.Faruk Göksu / ÇEKÜL Yüksek Danışma Kurulu Üyesi / Şehir Plancısı

Küresel Yol Haritası Bağlamında Planlama

Kentsel Strateji şirketi kurucu, şehir plancı A. Faruk Göksu sunumunda Koruma için Kalkınma, Kalkınma için Gelişme, Gelişme için Bütünleşme başlıkları çerçevesinde sunumunu gerçekleştirdi. Trakya Bölgesel Gelişim Stratejisi, Avrasya, Marmara ve Trakya bakış açıları çerçevesinde belirlenen 5 farklı ortak stratejik temadan bahsetti. Bu temalar stratejik konum, mekânsal gelişim, katma değer, stratejik köprüler ve kaynak yönetimi kriterleriyle makro ölçekte Marmara ve Trakya bakış açısı yönünden incelendi. “81 Kent 81 Vizyon” projesi kapsamında Edirne için geliştirilen stratejiler katılımcılarla paylaşıldı ve Kadıköy Tasarım Atölyesinin ardından (TAK) TAK Kartal’ın da kurulduğu bilgisi verildi.

 

Esra Karataş / ÇEKÜL Vakfı / Şehir Plancısı

Doğa ve Kültür Öncelikli Yol Haritası Işığında Trakya’ya Yeniden Bakmak

Esra Karataş, ÇEKÜL Vakfının Türkiye Belediyeler Birliğinin desteğiyle Tarihi Kentler Birliği için hazırladığı “Kültür Öncelikli Bölgesel Yol Haritaları”, “Doğa ve Kültür Öncelikli Vizyon Planları”, “Kültür Rotaları Mekânsal Planlama Rehberleri” hakkında bilgiler verdi.  Dün-bugün-gelecek bakış açısıyla doğa ve kültür öncelikli kalkınma, yerele özgü değerler ve kavramlar, bölgesel ölçekli stratejiler üç ana başlığında kurgulanan hedeflere değinildi. Kamu-yerel-sivil-özel birlikteliğine dikkat çekilen sunumda, yapılan bölgesel çalıştay ve BEK analizi doğrultusunda “Trakya’ya Yeniden Bakmak” başlığı altında bölgenin tarihsel çeşitlilik, doğal doku, üretim, komşuluk ve geçiş bölgesi özellikleri yönünden durum analizi yapıldı ve 8 program önerisiyle sunum son buldu.

 

Hasan Özgen - TKB Danışma Kurulu Üyesi / ÇEKÜL Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi

Değişen Dünyada Sınır ötesi Kavramı  

Şematik ve sistematik bir anlatımdan ziyade metafor ve ironiler etrafında, dinleyiciyi farklı düşüncelere ve hayallere yönlendirecek kavramlardan hareket ederek sınır ötesi kavramı üzerine bir değerlendirme yapan Hasan Özgen, “sınır” kavramını “korumacı” ve “dışlayıcı” bakış açılarıyla iki farklı pencereden ele aldı. Hayatımızdaki sosyal ve fiziksel sınırlar hakkında kelimenin kökenine inen derin bir inceleme yaptı.

 

Sunumların ardından TKB ve Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz bir değerlendirme konuşmasını yaptı ve panel katılımcılarının sorularını yanıtladı.

Değerlendirmenin ardından Kavala Belediye Başkanı Dimitra Tsanaka kısa bir konuşmayla izlenimlerini aktardı.

Öğlen yemeği ve sonrasında yapılan alan gezisiyle TKB Edirne Semineri sona erdi.